آیا می دانستید در زبان روسی حتی اشیاء هم جنسیت دارند؟ مانند بسیاری از زبان های خارجی، زبان روسی یک زبان جنسیتی است. به این معنی که تمامی افراد، مکان ها و اشیاء به یکی از سه دسته (مذکر، مونث و خنثی) تعلق دارند.
تشخیص جنسیت در این زبان معمولا آسان است، چونکه، جنسیت معمولاً ربطی به معنای اسم ندارد و به طور کلی بر اساس حرف پایانی شکل اصلی اسم تعیین می شود. در این مقاله ما می خواهیم نحوه تشخیص اسامی جنسیت در زبان روسی را به شکلی آسان و کاربردی برایتان توضیح دهیم.
جنسیت های اسامی در زبان روسی چیست؟
همانطور که بیان کردیم، در زبان روسی اسامی به سه جنسیت تقسیم می شوند: مذکر، مونث و خنثی.
- اسامی مذکر معمولا به حروف بی صدا (صامت) ختم می شوند، مانند:
b، v، g، d، ж، z، й، к، l، m، n، p، р، с، т، ф، х، ц، ч، ш یا щ
- اسامی مؤنث معمولا به a یا я ختم می شوند.
- اسامی خنثی معمولا به o یا e ختم می شوند.
| مذکر (Masculine) | مونث (Feminine) | خنثی (Neuter) |
| Кот (گربه) | Дорога (جاده) | Ухо (گوش) |
| Цветок (گل) | Машина (ماشین) | Чувство (احساس) |
| Город (شهر) | Неделя (هفته) | Солнце (خورشید) |
| Палец (انگشت) | Собака (سگ) | Море (دریا) |
| Телефон (تلفن) | Армия (ارتش) | Тело (بدن) |
می بینید؟ به همین راحتی! اگر یک کلمه در حالت اسمی باشد، انتهای کلمه همه چیز را مشخص می‌کند.
کدام نوع کلمات در زبان روسی جنسیتشان تغییر می‌کند؟
شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا باید ابتدا جنسیت اسامی روسی را یاد بگیریم. خب، دلیلش این است که کلمات زیر، بسته به جنسیت اسامی که با آنها همراه هستند تغییر می‌کنند:
- صفت ها
- افعال (در زمان گذشته)
برای مثال، من یک مرد هستم و ممکن است بگویم:
- Я сказал тебе вчера.
من دیروز به تو گفتم.
اما کسی که خود را زن معرفی می‌کند، باید بگوید:
- Я сказала тебе вчера.
من دیروز به تو گفتم.
این موضوع برای اسامی هم صدق می‌کند. بنابراین، اگر بخواهید بگویید که ماشینتان خراب شده، باید جنسیت آن را بدانید:
- Моя машина сломалась.
ماشین من خراب شد.
به عبارت دیگر، برای صحبت صحیح به زبان روسی، باید بدانید که هر کلمه به کدام جنسیت تعلق دارد تا بتوانید کلمات دیگر را مطابق آن تغییر دهید.
چطور اسامی روسی جنسیت خود را تغییر می دهند؟
اکنون که می دانید کدام کلمات با توجه به جنسیت اسم های مربوطه خود تغییر می کنند، حالا بیایید ببینیم که این تغییرات دقیقاً چگونه اتفاق می افتد؟
بیایید از большойبه معنی (بزرگ) به عنوان مثال استفاده کنیم:
| جنسیت | مثال |
| مذکر | большой город (شهر بزرگ) |
| مونث | большая машина (ماشین بزرگ) |
| خنثی | большое солнце (خورشید بزرگ) |
برای تغییر جنسیت یک اسم روسی، کافی است:
- صفت را در فرم اصلی خود بردارید.
- پسوند مذکر را طبق دیکشنری روسی‌تان حذف کنید.
- برای اسامی مونث، پسوند (ая) و برای اسامی خنثی پسوند (ое) اضافه کنید.
چند نکته:
- برخی از صفات به جای (ой) از پسوند (ий) برای اسامی مذکر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، برای маленький (کوچک) تغییرات همانند (маленькая) برای مونث و (маленькое) برای خنثی انجام می شود.
- برخی صفات برای اسامی خنثی پسوند (ее) دارند و بعضی از صفات مذکر نیز پسوند (ый) دارند. نگران این نکات نباشید، چون تلفظ در زبان روسی اغلب پسوندها را می بلعد و این تغییرات معمولاً خیلی مشکل ساز نیستند.
استثنائات قوانین عمومی جنسیت در زبان روسی
استثنائاتی برای الگو های عمومی جنسیت در زبان روسی وجود دارد. خوشبختانه این استثنائات در دو دسته کلی جای می‌گیرند.
1. کلمات پایان یافته به علامت نرم (ь)
این استثنا احتمالاً پیچیده‌ترین است، زیرا کلمات پایان یافته به نشانه نرم می توانند هم مذکر و هم مونث باشند.
برخی از مثال های رایج کلمات پایان یافته به علامت نرم عبارتند از:
- Жизнь (زندگی)
- День* (روز)
- Дверь (در)
- Ночь (شب)
- Мать (مادر)
- Часть (قسمت)
- Путь* (جاده)
از کلمات فوق، فقط کلمات دارای ستاره (День و Путь) مذکر هستند. بقیه اسم ها مؤنث اند. می توان گفت که چهار بار از پنج بار، اسمی که به علامت نرم ختم می شود، مؤنث است.
2. کلماتی که باید به خاطر بسپارید
متأسفانه، برخی کلمات کمی متفاوت هستند؛ یعنی از هیچ الگوی جنسیتی خاصی پیروی نمی‌کنند. شما باید این کلمات را به خوبی بشناسید. در اینجا تعدادی از رایج ترین این کلمات را آورده ایم:
| کلمات روسی که الگوی جنسیتی خاصی ندارند | جنسیت |
| Имя (نام) | خنثی |
| Время (زمان) | خنثی |
| Папа (پدر) | مذکر |
| Дядя (عمو / دایی) | مذکر |
| Дедушка (پدربزرگ) | مذکر |
| Мужчина (مرد) | مذکر |
| Кофе (قهوه) | مذکر / خنثی |
چرا یادگیری جنسیت در زبان روسی مهم است؟
یادگیری جنسیت اسامی در زبان روسی از دو جهت اصلی اهمیت دارد:
1. تمام اجزای سخن که اسم را توصیف می کنند باید با جنسیت آن اسم همخوانی داشته باشند.
هر بخشی از جمله که یک اسم را توصیف یا تغییر می دهد (مثل صفت ها)، باید از نظر جنسیت با آن اسم هماهنگ باشد. مثال: صفت ها در ذات خود جنسیت ندارند، اما برای تطابق با جنسیت اسمی که توصیف می کنند، تغییر می کنند.
فرض کنید می خواهید خانه خود را توصیف کنید. کلمه (خانه) در زبان روسی (дом) است. چون این کلمه به یک حرف بی صدا (حرف آخر) ختم می شود، کلمه ی (خانه) مذکر است. اگر بخواهیم خانه را با یک صفت توصیف کنیم، مثلا بگوییم (خانه زرد)، صفت (زرد) هم باید مذکر باشد. بنابراین (خانه‌ی زرد) می شود: (жёлтый дом).
حالا فرض کنید یک اسم مونث داریم، مثلاً (кошка) که به معنی (گربه) است. اگر بخواهیم بگوییم (گربه‌ی زرد)، از همان صفت (زرد) استفاده می کنیم، اما پسوند صفت را تغییر می دهیم، نه اسم را. پس صفت مذکر (жёлтый) به صفت مونث (жёлтая) تبدیل می شود. هر دو صفت معنی یکسانی دارند، اما یکی با اسامی مذکر و دیگری با اسامی مونث استفاده می شود.
2. پسوند های اسامی در حالات مختلف می توانند بسته به جنسیت آن ها تغییر کنند.
در زبان روسی، شش حالت اصلی وجود دارد که بسته به جنسیت و تعداد اسم تغییر می کنند. به این ترتیب، پسوند های اسامی بسته به جنسیت آن ها تغییر می کند.
100 اسم پرکاربرد روسی بر اساس دسته بندی
محاسبه تعداد دقیق اسامی در زبان روسی دشوار است. طبق منابع مختلف، تعداد متوسط آن ها حدود 70,000 کلمه است. برای ارتباطات روزمره در موضوعات عمومی و روزانه، نیاز به تعداد کمتری دارید. بیایید با 100 کلمه رایج شروع کنیم.
| روسی | فارسی |
| Человек | انسان |
| Друг | دوست |
| Ребенок | کودک |
| Мужчина | مرد |
| Женщина | زن |
| Мальчик | پسر |
| Девочка | دختر |
| Девушка | دختر جوان |
| Парень | پسر جوان |
| Гость | مهمان |
| Семья | خانواده |
| Папа | پدر |
| Мама | مادر |
| Дочь | دختر |
| Сын | پسر |
| Брат | برادر |
| Сестра | خواهر |
| Жена | همسر زن |
| Муж | همسر مرد |
| Имя | نام |
| Фамилия | نام خانوادگی |
| Лес | جنگل |
| Вода | آب |
| Воздух | هوا |
| Огонь | آتش |
| Солнце | خورشید |
| Ветер | باد |
| Дерево | درخت |
| Луна | ماه |
| Снег | برف |
| Море | دریا |
| Небо | آسمان |
| Земля | زمین |
| Город | شهر |
| Улица | خیابان |
| Страна | کشور |
| Дорога | جاده |
| Россия | روسیه |
| Москва | مسکو |
| Место | مکان |
| Дом | خانه |
| Квартира | آپارتمان |
| Окно | پنجره |
| Дверь | در |
| Комната | اتاق |
| Стол | میز |
| Книга | کتاب |
| Свет | نور |
| Кухня | آشپزخانه |
| Животное | حیوان |
| Кошка / Кот | گربه |
| Собака | سگ |
| Рыба | ماهی |
| Корова | گاو |
| Лошадь | اسب |
| Работа | کار |
| Деньги | پول |
| Школа | مدرسه |
| Университет | دانشگاه |
| Машина | ماشین |
| Компьютер | کامپیوتر |
| Письмо | نامه |
| Тетрадь | دفتر |
| Телефон | تلفن |
| Зарядка | شارژر |
| Приложение | اپلیکیشن |
| Сайт | وب سایت |
| Помощь | کمک |
| Игра | بازی |
| Завтрак | صبحانه |
| Обед | ناهار |
| Ужин | شام |
| Голова | سر |
| Лицо | صورت |
| Нос | بینی |
| Глаз | چشم |
| Ухо | گوش |
| Нога | پا |
| Тело | بدن |
| Рука | دست |
| Голос | صدا |
| Палец | انگشت |
| Спина | پشت |
| Сердце | قلب |
| Кровь | خون |
| Время | زمان |
| Минута | دقیقه |
| Час | ساعت |
| День | روز |
| Неделя | هفته |
| Понедельник | دوشنبه |
| Вторник | سه شنبه |
| Среда | چهارشنبه |
| Четверг | پنجشنبه |
| Пятница | جمعه |
| Суббота | شنبه |
| Воскресенье | یکشنبه |
| Месяц | ماه |
| Год | سال |
| Будни | روزهای هفته |
| Выходные | آخر هفته |
| Утро | صبح |
| Ночь | شب |
| Вечер | عصر |
| Начало | شروع |
| Конец | پایان |
| Жизнь | زندگی |
| Слово | کلمه |
| Вопрос | سوال |
| Ответ | جواب |
| Язык | زبان |
| Разговор | مکالمه |
جمع بندی و نتیجه گیری
در این مقاله ما بیان کردیم که زبان روسی دارای جنسیت دستوری مذکر، مونث و خنثی است که توسط قواعد زبانی تعیین می شود. درک جنسیت اسم در روسی بسیار مهم است زیرا بر صفت ها، ضمایر و افعال در زمان های گذشته تاثیر می گذارد. برای اینکه بتوانید گرامر زبان روسی را به خوبی یاد بگیرید پیشنهاد می کنیم در دوره های آموزشی زبان روسی موسسه زبان دهخدا شرکت کنید و با کمک اساتید با تجربه به یادگیری این زبان جذاب بپردازید.
مقالات بیشتر در آکادمی دهخدا:
معرفی بهترین فیلم و سریال ها برای یادگیری روسی
