روس ها از طریق ضرب المثل ها و اصطلاحات خود چه در موقعیت های رسمی و چه در موقعیت های غیررسمی معانی زیادی را بیان می‌کنند، بنابراین دانستن برخی از این ضرب المثل ها می تواند برای شما ضروری باشد اگر قصد داشته باشید تا زبان روسی را به خوبی یاد بگیرید.
گاهی روس ها یک ضرب المثل را فقط به یکی دو کلمه اول کوتاه می‌کنند و انتظار دارند شنونده بقیه آن را بداند و بفهمد. در این مقاله ما قصد داریم ضرب المثل های روسی را برای شما بیان کنیم تا بهتر بتوانید این زبان را درک کنید.
ضرب المثل های روسی درباره دوستی و دشمنی
- Не имей сто рублей, а имей сто друзей.
صد روبل نداشته باش، بلکه صد تا دوست داشته باش.
- Старый друг, лучше новых двух.
یک دوست قدیمی بهتر از دو دوست جدید است.
- Друг спорит, а враг поддакивает.
یک دوست بحث می کند، اما یک دشمن موافقت می کند.
- Неверный друг опаснее врага.
دوست بی وفا از دشمن خطرناک تر است.
- Дружба как стекло: разобьешь не сложишь.
دوستی مثل شیشه است: اگر آن را بشکنی، دیگر نمی توانی آن را جمع و جور کنی.
- Крепкую дружбу и топором не разрубишь.
دوستیه قوی را نمی توان با تبر قطع کرد.
- Человек без друзей, что дерево без корней.
انسان بدون دوست مانند درختی است که ریشه ندارد.
- Дерево держится корнями, а человек — друзьями.
درخت را ریشه اش نگه میدارد آدمی را دوستانش نگه میدارد.
- Чем желать смерти врагу, лучше пожелай долгой жизни себе.
به جای آرزوی مرگ برای دشمن، بهتر است برای خود آرزوی طول عمر داشته باشید.
- Плохой друг — что тень: в солнечный день не отвяжешься, а в ненастный не найдешь.
دوست بد مثل سایه است، در یک روز آفتابی نمی توانید از شر او خلاص شوید، اما در یک روز طوفانی او را پیدا نمی کنید.
- Постучит беда в окошко — подружится собака с кошкой.
اگر مشکل به پنجره بزند، سگ و گربه با هم دوست می شوند.
- Сперва узнай силу врага, а потом вступай с ним в борьбу.
ابتدا قدرت دشمن را دریابید و سپس با او بجنگید.
- Не хвались другом в три дня, а хвались в три года.
سه روز به دوست فخر نکن (افتخار نکن)، سه سال فخر کن.
- Лучше честный враг, чем коварный друг.
یک دشمن صادق بهتر از یک دوست خیانتکار است.
- Не бойся врага умного, бойся друга глупого.
از دشمن صادق نترسید، از دوست احمق بترسید.
- Будете друг за дружку держаться – можете ничего не бояться.
اگر به همدیگر وصل شوید، از هیچ چیز نمی ترسید.
- В дым разругаетесь, потом – сгорите со стыда.
در دود دعوا می کنی، بعد از شرم می ترسی.
- Вещь хороша, когда новая, а друг – когда старый.
یک چیز وقتی نو باشد خوب است اما دوست وقتی کهنه باشد خوب است.
- Все за одного, один за всех.
همه برای یکی، یکی برای همه.
- Где дружба прочна, там хорошо идут дела.
جایی که دوستی قوی است، همه چیز خوب پیش می رود.
- Добрая шутка дружбы не рушит.
یک شوخی خوب، یک دوستی را خراب نمی کند.
- Добро потеряешь – опять наживёшь, друга потеряешь – уже не вернёшь.
اگر چیزی را از دست بدهید، دوباره به دست خواهید آورد، اگر دوستی را از دست بدهید، هرگز آن را پس نخواهید گرفت.
- Друг – ценный клад, недругу никто не рад.
دوست گنج ارزشمندی است، اما هیچکس از دشمن خوشحال نیست.
- Знакомых много, а друзей мало.
آشنا ها زیادند، اما دوستان کم.
- Неверный друг – опасный враг.
دوست بی وفا دشمن خطرناکی است.
ضرب المثل روسی درباره میهن
- Человек без Родины – что соловей без песни.
مرد بی وطن مثل بلبل بی آواز است.
- На чужбине и собака тоскует.
در سرزمین بیگانه، حتی یک سگ هم غمگین است.
- Нет на свете ничего краше, чем Родина наша.
هیچ چیز در جهان زیبا تر از سرزمین مادری ما نیست.
- Родина — мать, умей за нее постоять.
وطن مادر شماست، بدانید چگونه از او دفاع کنید.
- На чужбине родная землица во сне снится.
در یک سرزمین بیگانه، شما در مورد سرزمین مادری خود خواب می بینید.
- На чужбине и сладкое в горчицу, а на родине и хрен за леденец.
در سرزمین بیگانه شیرینی تبدیل به خردل می شود و در خانه ترب به آب نبات تبدیل می شود.
- Своя земля и в горсти мила.
سرزمین خودت حتی در یک مشت هم شیرین است.
- Ближняя соломка лучше дальнего сенца.
نزدیک ترین نی بهتر از نی دور است.
ضرب المثل های روسی درباره کار
- За много дел не берись, а в одном отличись.
خیلی از چیز ها را بر عهده نگیرید، اما در یکی عالی باشید.
- Кто раньше встает, тот грибки соберет, а сонливый да ленивый идут после за крапивой.
کسی که اول بلند می شود، قارچ ها را جمع می کند. اما خواب آلوها و تنبل ها دنبال گزنه می روند.
- Под лежачий камень и вода не течет.
آب زیر سنگ دراز کشیده نمی رود. (نباید تنبل بود و باید کار کرد)
- Без работы день годом кажется.
بدون کار، یک روز مانند یک سال به نظر می رسد.
- Без терпенья нет уменья.
بدون صبر هیچ مهارتی وجود ندارد.
- Пока ленивый разомнется, усердный с работы вернется.
در حالی که تنبل گرم می شود، کوشا از کار بر می گردد.
- С мастерством люди не родятся, а добытым ремеслом гордятся.
مردم با مهارت به دنیا نمی آیند، اما به حرفه ای که به دست آورده اند افتخار می کنند.
- Не тот хорош, кто лицом пригож, а тот хорош, кто на дело гож.
کسی که چهره ای زیبا دارد خوب نیست، اما کسی که در تجارت خوب است، خوب است.
- Маленькое дело лучше большого безделья.
یک کار کوچک بهتر از یک بطالت بزرگ است.
- Не начавши — думай, а начавши — делай.
قبل از شروع، فکر کنید، اما وقتی شروع کردید، انجام دهید.
- Мала пчелка, да и та работает.
زنبور کوچک است و کار می کند.
ضرب المثل های روسی درباره زمان
- Деньги пропали — наживешь, время пропало — не вернешь.
اگر پول را از دست بدهید، می توانید پول در بیاورید. اگر زمان را از دست بدهید، آن را پس نخواهید گرفت.
- Лучше поздно, чем никогда.
دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است.
- Время — деньги.
وقت طلاست.
- Всему свое время.
هر چیزی زمان خودش را دارد.
- Не тем час дорог, что долог, а тем, что короток.
یک ساعت ارزشمند است نه بخاطر طولانی بودن، بلکه به این دلیل که کوتاه است.
- Каждому овощу свое время.
هر سبزی زمان خودش را دارد.
- Фрукты хороши в свое время.
میوه ها در فصل خود خوب هستند.
ضرب المثل های روسی درباره فصل ها
- Летом пролежишь, а зимой с сумой побежишь.
در تابستان دراز می کشی و در زمستان با کیفت میدوی.
- Матушка весна — всем красна.
مادر بهار برای همه زیبا است.
- Цыплят по осени считают.
جوجه های خود را قبل از بیرون آمدن نشمارید. (جوجه رو آخر پاییز می شمارند.)
- Месяц январь – зимы государь.
ماه ژانویه پادشاه زمستان است.
- Зимой солнце светит, да не греет.
در زمستان خورشید می تابد، اما گرم نمی شود.
- 6. Заковал мороз реки, но не навеки.
یخبندان رودخانه را به غل و زنجیرگرفت، اما نه برای همیشه.
ضرب المثل روسی درباره مادر
- Птица рада весне, а младенец – матери.
پرنده از بهار خوشحال است، نوزاد از داشتن مادر.
- Нет милее дружка, чем родная матушка.
هیچ دوستی شیرین تر از مادر خودت نیست.
- Матушкин гнев – что весенний снег: много его выпадает, да скоро тает.
خشم مادر مانند برف بهاری است، مقدار زیادی از آن می بارد، اما به زودی آب می شود.
- Природа-мать – начало всех начал.
مادر طبیعت آغاز همه آغازهاست.
- Одна у человека родная мать, одна у него и Родина.
یک انسان یک مادر طبیعی دارد و یک وطن دارد.
- Мать – всякому делу готова.
مادر برای هر کاری آماده است.
- Материнская ласка конца не знает.
محبت مادر پایانی ندارد.
- Без отца полсироты, а без матери и вся сирота.
بدون پدر، یک نفر نیمه یتیم است و بدون مادر، یتیم است.
- Материнское сердце в детках, а детское в камне.
دل مادر در فرزندانش است و دل فرزند در سنگ.
ضرب المثل درباره کتاب و خواندن
- Кто много читает, тот много знает.
کسی که زیاد می خواند، خیلی چیز ها را می داند.
- Книга мала, а ума придала.
کتاب کوچک است، اما کمی بینش به من داد.
- Не всякий, кто читает, в чтении силу знает.
همه کسانی که می خوانند قدرت خواندن را نمی دانند.
- Книги не говорят, а правду сказывают.
کتاب ها حرف نمی زنند، اما حقیقت را می گویند.
- Книга в счастье украшает, а в несчастье утешает.
کتاب در شادی زینت می دهد و در بدبختی دلداری می دهد.
- Одна книга тысячу людей учит.
یک کتاب به هزار نفر آموزش می دهد.
- Книга – маленькое окошко, через него весь мир видно.
کتاب پنجره کوچکی است که از طریق آن می توان تمام دنیا را دید.
- Книга – лучший подарок.
کتاب بهترین هدیه است.
- Дом без книги – день без солнца.
خانه بدون کتاب، روز بدون آفتاب است.
ضرب المثل درباره گفتار
- Больше знай – меньше болтай.
بیشتر بدانید، کمتر صحبت کنید.
- В сладких речах всегда таится горечь.
در سخنان شیرین همیشه تلخی نهفته است.
- Где много слов, там мало дел.
جایی که حرف زیاد باشد، عمل کم است.
- Говори лишь о том, что знаешь.
فقط در مورد آنچه میدانید صحبت کنید.
- Говори меньше – думай больше.
کمتر صحبت کنید، بیشتر فکر کنید.
- Говорить легко, делать трудно.
گفتنش آسان است، انجام دادنش سخت است.
- Коротка речь и ясна – оттого и прекрасна.
گفتار کوتاه و واضح است، به همین دلیل زیبا است.
- Кто ясно мыслит, тот ясно излагает.
کسی که شفاف فکر می کند، واضح صحبت می کند.
- Лучшее лекарство – всегда говорить правду.
بهترین دارو این است که همیشه حقیقت را بگوییم.
- Молчание – знак согласия.
سکوت علامت رضاست.
ضرب المثل های روسی درباره حفظ سلامتی
Больному все горько.
همه چیز برای بیمار تلخ است.
Больному и золотая кровать не поможет.
حتی یک تخت طلایی هم به بیمار کمک نمی کند.
Здоровому все здорово.
همه چیز برای یک فرد سالم عالی است.
Здоровье дороже денег.
سلامتی مهم تر از پول است.
Здоров будешь – всего добудешь.
اگر سالم باشید همه چیز را به دست خواهید آورد.
Сон – лучшее лекарство.
خواب، بهترین دارو است.
Живи разумом, так и лекаря не надо.
با ذهن خود زندگی کنید، شما به دکتر نیاز ندارید.
В здоровом теле – здоровый дух.
ذهن سالم در بدن سالم.
Боль легче переносится, если не думаешь о ней.
تحمل درد آسانتر است اگر به آن فکر نکنی.
Всякое дело поправимо, если человек здоров.
اگر فرد سالم باشد، هر مشکلی قابل حل است.
Дай с ногото́к — попро́сит с локото́к
به آدم های سواستفاده‌گر اگر بها بدی پشیمان خواهی شد ( معادل به بچه رو بدی سوارت می‌شود )
Без труда не вытащишь и рыбку из пруда.
بدون تلاش حتی یک ماهی هم از برکه نمی‌توان گرفت.
(یعنی بدون زحمت، به چیزی نمی‌رسی.)
Семь раз отмерь, один раз отрежь.
هفت بار اندازه بگیر، یک بار ببر.
(قبل از عمل باید حسابی فکر کرد.)
Яблоко от яблони недалеко падает.
سیب از درختش دور نمی‌افتد.
(فرزند شبیه والدین است.)
Лучше синица в руках, чем журавль в небе.
بهتر است یک گنجشک در دست داشته باشی تا یک درنا در آسمان.
(قناعت به داشته‌ها بهتر از آرزوهای دست‌نیافتنی است.)
Тише едешь — дальше будешь.
آرام‌تر بروی، دورتر می‌روی.
(عجله همیشه به نفع نیست.)
Дарёному коню в зубы не смотрят.
به دندان اسب هدیه‌ای نگاه نمی‌کنند.
В гостях хорошо, а дома лучше.
مهمانی خوب است، ولی خانه بهتر است.
(هیچ جایی مثل خانه نیست.)
Не всё то золото, что блестит.
هر چه می‌درخشد طلا نیست.
(ظاهر همیشه حقیقت را نشان نمی‌دهد.)
С волками жить — по-волчьи выть.
با گرگ‌ها زندگی کنی، باید مثل گرگ زوزه بکشی.
(باید با شرایط سازگار شد.)
Два сапога — пара.
دو چکمه یک جفت‌اند.
(دو نفر خیلی به هم شبیه‌اند.)
Нет худа без добра.
هیچ بدی‌ای بدون خوبی نیست.
(در هر بدی، خیری هم هست.)
Утро вечера мудренее.
صبح از شب عاقل‌تر است.
(گاهی باید صبر کرد تا فردا همه‌چیز روشن‌تر شود.)
Не всё коту масленица.
همیشه برای گربه جشن نیست.
(زندگی همیشه خوش نمی‌گذرد.)
Готовь сани летом, а телегу зимой.
سورتمه را در تابستان آماده کن، گاری را در زمستان.
(باید از قبل آماده بود.)
На вкус и цвет товарищей нет.
در طعم و رنگ، رفیق وجود ندارد.
(سلیقه‌ها متفاوت است.)
Что посеешь, то и пожнёшь.
هر چه بکاری، همان را درو خواهی کرد.
متن روسی غمگین و متن روسی سنگین
سرگئی یسنین – غم غربت
До свиданья, друг мой, до свиданья.
Милый мой, ты у меня в груди.
Предназначенное расставанье
Обещает встречу впереди.
ترجمه فارسی:
خداحافظ، رفیق من، خداحافظ.
ای عزیز من، تو در سینه‌ام هستی.
این جدایی مقدر،
نوید دیداری دوباره را می‌دهد.
آنا آخماتوا – غم عشق
Сжала руки под тёмной вуалью…
«Отчего ты сегодня бледна?» —
«Оттого, что я терпкой печалью
Напоила его допьяна».
زیر تور سیاه، دستانم را فشردم…
«چرا امروز رنگ‌پریده‌ای؟»
«زیرا او را با غم تلخ
تا سرمستی سیراب کرده‌ام.»
آنا آخماتوا – غم عشق
Мне голос был. Он звал утешно,
Он говорил: «Иди сюда,
Оставь свой край глухой и грешный,
Оставь Россию навсегда».
صدایی بود که مرا آرام صدا زد،
می‌گفت: «اینجا بیا،
سرزمین خاموش و گناه‌آلودت را رها کن،
روسیه را برای همیشه ترک کن.»
میخائیل لرمانتوف – تنهایی شبانه
Выхожу один я на дорогу;
Сквозь туман кремнистый путь блестит;
Ночь тиха. Пустыня внемлет Богу,
И звезда с звездою говорит.
ترجمه فارسی:
تنها به جاده قدم می‌گذارم؛
میان مه، راه سنگلاخی می‌درخشد.
شب آرام است، بیابان گوش به خدا سپرده،
و ستاره با ستاره سخن می‌گوید.
“Иногда тишина громче крика, а одиночество тяжелее любых слов.”
گاهی سکوت بلندتر از فریاد است و تنهایی سنگین‌تر از هر کلمه‌ای.
“В сердце пусто, как в осеннем саду,
Листья падают, и я ухожу.”
قلبم مثل باغ پاییزی خالی است،
برگ‌ها می‌ریزند و من می‌روم.
“Дождь стучит по окнам, словно слёзы неба. Я сижу один, и в каждом звуке слышу эхо своих несбывшихся мечт.”
باران به پنجره‌ها می‌کوبد، انگار اشک‌های آسمان است. تنها نشسته‌ام و در هر صدا، پژواک رؤیاهای برآورده‌نشده‌ام را می‌شنوم.
“Жизнь – это не поиск себя, а создание себя в каждом выборе, который мы делаем.”
زندگی جستجوی خود نیست، بلکه خلق خود در هر انتخابی است که انجام می‌دهیم.
“В бесконечности времени мы лишь тени, что мелькают на мгновение. Но в этом мгновении – вся суть нашего бытия.”
در بی‌نهایت زمان، ما فقط سایه‌هایی هستیم که لحظه‌ای درخشش می‌یابیم. اما تمام حقیقت وجودمان در همین لحظه است.
ضرب المثل روسی بشکه خالی
رب‌المثل روسی معادل «بشکه خالی» به معنای «بشکه خالی بلندتر غرش می‌کند» است. در روسی، این ضرب‌المثل به صورت Пустая бочка пуще гремит (Pustaya bochka pushche gremit) بیان می‌شود.
معنای آن این است که افراد نادان یا بی‌محتوا معمولاً بلندتر فریاد می‌زنند و بیشتر ادعا می‌کنند، در حالی که افراد دانا و پرمحتوا آرام‌تر و با اطمینان بیشتری سخن می‌گویند. این ضرب‌المثل در فرهنگ روسی بسیار رایج است و ریشه در folklore روسی دارد، همانند نسخه‌های مشابه در زبان‌های اروپایی دیگر.
متن کوتاه روسی برای بیو اینستاگرام
Я не следующий, я первый (من بعدی نیستم، من اولی‌ام)
Король своего мира (پادشاه دنیای خودم)
Свет мой, правила мои (جهان من، قوانین من)
Легенды не ждут, они создают (افسانه‌ها منتظر نمی‌مونن، اونا خلق می‌کنن)
Сильнее бурь, ярче звёзд (قوی‌تر از طوفان، درخشان‌تر از ستاره‌ها)
Мой путь — мой стиль (مسیر من، سبک من)
Побеждаю, сияя (با درخشیدن پیروز می‌شم)
Не догоняй, я впереди (دنبالم نکن، من جلوترم)
Я — огонь, попробуй удержать (من آتیشم، سعی کن نگهم داری)
Искры в глазах, цели в сердце (جرقه تو چشمام، هدف تو قلبم)
Живи ярко, люби искренне (زندگی کن پرشور، عشق بورز صادقانه)
Мечты сбываются, если действовать (رویاها به حقیقت می‌پیوندند، اگر عمل کنی)
Свети, как звезда (مثل ستاره بدرخش)
Будь собой, это красиво (خودت باش، این زیباست)
Вдохновляю и вдохновляюсь (الهام می‌بخشم و الهام می‌گیرم)
Жизнь — это приключение (زندگی یک ماجراجویی است)
Улыбка — мой стиль (لبخند سبک منه)
متن روسی برای تاتو
- Свобода в душе (آزادی در روح)
- Верь в себя (به خودت ایمان داشته باش)
انگیزشی و پر از اعتماد به نفس. - Я — буря (من طوفانم)
شاخ و قدرتمند، برای کسی که می‌خواد جسارتش رو نشون بده. - Вечный огонь (آتش ابدی)
- Мой путь (مسیر من)
- Сила внутри (قدرت درون)
عمیق و مناسب برای کسی که به قدرت درونی اعتقاد داره. - Никогда не сдавайся (هرگز تسلیم نشو)
- Звезда моя (ستاره من)
عاشقانه یا نماد امید و درخشش. - Живи смело (شجاعانه زندگی کن)
ضرب المثل های عاشقانه روسی
Любовь зла — полюбишь и козла.
عشق نابخشودنی است — حتی ممکن است بز را هم دوست داشته باشی.
С кем поведёшься, от того и наберёшься.
با کسی همراه شوی، از او چیزی یاد می‌گیری.
Любовь приходит — не спрашивая.
عشق می‌آید — بدون اجازه سؤال نمی‌کند.
Любовь — как огонь: согреет, а может и обжечь.
عشق مانند آتش است: گرمت می‌کند، ولی ممکن است بسوزاند.
Сердце не прикажешь.
به دل نمی‌توان فرمان داد.
(دل با عقل فرق دارد و عشق گاهی منطقی نیست.)
Милый сердцу и в старости дорог.
عزیز دل، حتی در پیری هم گرامی است.
С глаз долой — из сердца вон.
از چشم دور — از دل بیرون.
(گاهی وقتی کسی را نمی‌بینی، فراموشش می‌کنی.)
Где любовь, там и забота.
جایی که عشق هست، مراقبت هم هست.
Любовь нечаянно нагрянет.
عشق ناگهانی می‌آید.
(مثل برق و باد می‌آید و غیرمنتظره است.)
Любовь и ласка — лекарство для души.
عشق و مهربانی، داروی روح است.
با کلاس های آنلاین زبان روسی موسسه دهخدا، در هر زمان و مکانی که هستید، به یادگیری زبان روسی بپردازید.
مقاله های پیشنهادی:
جملات پرکاربرد روسی ، مکالمات ساده روسی
