زمان حال ساده با نام زمان گسترده (Geniş Zaman) در ترکی استانبولی معروف است و زمان آن YOR می باشد و از پنج زمان اصلی این زبان است که با پسوند زمانی r همراه است مهمترین نکته کاربرد این زمان است که می توان به 5 مورد دسته بندی کرد :
- عادات و کار هایی که به صورت منظم یا اغلب انجام میدهیم با این زمان میتوانیم بیان کنیم.
- وقایع تغییر ناپذیر یا همان ثابت را میتوان با این زمان بیان کرد.
- برای خواهش کردن و یا امر کردن مودبانه میتوان از حالت سوالی این زمان استفاده کرد.
- در بعضی مواقع اشاره به آینده دارد و معادل زمان آینده در ترکی میتوان قرارش داد.
- در بعضی مواقع معادل زمان حال استمراری در ترکی به کار میرود.
فرمول ساختن زمان حال ساده در زبان ترکی استانبولی
ریشه فعل + حرف صدا دار مناسب + پسوند(yor) + پسوند شخصی
با مثال هایی از موارد بالا ادامه میدهیم:
Ben her gün spor yaparım.
Pencereyi açar mısınız?
Akşam sinemaya giderim.
Ben kediden korkarım.
میرسیم به ساختار این فعل که پسوند زمانی متفاوت در حالت مثبت و منفی دارد.
بدست آوردن ریشه فعل در زبان ترکی استانبولی مهم است بنابراین باید افعالی که با پسوند mek یا mak همراه هستند را باید از فعل حذف کنیم تا ریشه فعل بدست بیاید. در حالت حال ساده مثبت باید توجه به ریشه فعل داشته باشیم اگر به صدادار ختم شده است مانند زیرعمل میکنیم :
Yaşa+r
Söyle+r
Oku+r
اگر ریشه فعل تک هجایی باشد :
Yap+ar
Yaz+ar
Sil+er
اگر دو و یا بیش از دو هجایی باشد :
Çalış+ır
Getir+ir
Unut+ur
Görüş+ür
ولی باید توجه به استثنا ها داشته باشیم که لیست آنها به شکل زیر برای تک هجایی ها است :
Al+ır vur+ur bul+ur öl+ür dur+ur gel+ir ol+ur gör+ür kal+ır
Ver+ir bil+ir san+ır
و چند هجایی ها به این شکل :
Hisset+er hisseder
Kaybet+er kaybeder
Vazgeç+er vazgeçer
Seyret+er seyreder
در مثال ها متوجه شدیم که پسوند زمانی این فعل در حالت مثبت
-r/-er/-ar/-ir/-ır/-ur/-ür
است.
مثال هایی از صرف این فعل :
Ben yaparım/sen yaparsın/o yapar/biz yaparız/siz yaparsınız/onlar yapar(lar)
Ben okurum/sen okursun/o okur/biz okuruz/siz okursunuz/onlar okur(lar)
Ben çalışırım/sen çalışırsın/o çalışır/biz çalışırız/siz çalışırsınız/onlar çalışır(lar)
Ben görürüm/sen görürsün/o görür/biz görürüz/siz görürsünüz/onlar görür(ler)
در حالت سوالی ضمیر فاعلی متصل از فعل می گیریم و به پسوند سوالی اضافه می کنیم :
Ben yapar mıyım?
Sen yapar mısın?
O yapar mı?
Biz yapar mıyız?
Siz yapar mısınız?
Onlar yapar(lar) mı?
مثال هایی از افعال گسترده در جملات:
Benimle dans eder misin?
Ben her gün arabayla işe giderim.
Ali her gece sekiz saat uyur.
Ben kahve içmeyi severim.
Genelde, ben her insanın barış içinde yaşayabileceğine inanırım.
و اما حالت منفی این فعل با پسوند زمانی متفاوتی همراه است و بسیار ساده تر از حالت مثبت است .
-maz/-mez
نکته: برای ضمیر اول شخص مفرد و جمع پسوند زمانی :
-ma/-me
مثال :
Ben iç+me+m
Sen iç+mez+sin
O iç+mez
Biz iç+me+yiz
Siz iç+mez+siniz
Onlar iç+mez+(ler)
و مثال ها در جملات :
Zeynep arkadaşlarına hiç yalan söylemez.
Ben Pazar günleri erken kalkmam.
Sen kahvaltıda süz içmezsin
و در آخر به صرف این فعل منفی در حالت سوالی بپردازیم :
دقت به اول شخص مفرد و جمع داشته باشید
Ben yapmaz mıyım?
Sen yapmaz mısın?
O yapmaz mı?
Biz yapmaz mıyız?
Siz yapmaz mısınız?
Onlar yapmaz(lar) mı?
بطور کلی زمان حال ساده یکی از کاربردی ترین و مهم ترین گرامر های زبان ترکی استانبولی میباشد و در زندگی روزمره بسیار استفاده می شود. کل جملات مثبت و منفی حال ساده ترکی استانبولی همینطور هستند و از قوانین مشخصی تبعیت می کنند.
مطالب بیشتر
زمان حال استمراری در ترکی استانبولی (Şimdiki Zaman)
زمان حال کامل در ترکی استانبولی gelecek Zaman
راهنمای یادگیری زبان ترکی استانبولی در منزل
۱۰۰ لغت کاربردی ترکی استانبولی ( 100Essential Words in Turkish )